Is er een vaccin dat beschermt tegen COVID-19?
Er zijn momenteel 2 vaccins goedgekeurd door de Europese Commissie om COVID-19-infecties te voorkomen:
- Het COVID-19-vaccin van Pfizer-BioNTech is sinds 21 december 2020 goedgekeurd door de Europese Commissie.
- Het COVID-19-vaccin van Moderna is sinds 6 januari 2021 goedgekeurd door de Europese Commissie.
Wereldwijd worden er inspanningen geleverd om COVID-19-vaccins te ontwikkelen, prioritair goed te keuren en beschikbaar te stellen.
Hoe werkt het vaccin tegen COVID-19?
Vaccins werken door het immuunsysteem van een persoon (de natuurlijke afweer van het lichaam) te stimuleren en voor te bereiden om een bepaalde kiem te herkennen en zich tegen die kiem of infectieziekte te verdedigen. Als je dan later met het virus besmet raakt, herkent je immuunsysteem het virus en, omdat het al voorbereid is om het virus aan te vallen, beschermt het je tegen dat virus, bv. COVID-19.Er worden momenteel verschillende vaccins getest die op een verschillende manier gemaakt worden. Ze zorgen voor verschillende manieren om de afweer tegen het virus op te bouwen.
Lees meer over hoe vaccins werken
Kan ik kiezen welk vaccin ik krijg?
Alle vaccins tegen COVID-19 die in België beschikbaar zullen zijn, zijn goedgekeurd door het Europees Geneesmiddelenagentschap (EMA), en mogen dus als veilig en voldoende werkzaam beschouwd worden om in een breed vaccinatieprogramma gebruikt te worden. Het is bovendien niet gezegd dat we meer dan 1 COVID-19-vaccin tegelijk zullen hebben. Kiezen is dan niet aan de orde.
Welke bescherming biedt het vaccin tegen COVID-19?
Uit de resultaten van 2 grote fase 3 vaccinstudies - waarbij respectievelijk 20.000 vrijwilligers een van de kandidaat-vaccins kregen - blijkt de werkzaamheid meer dan 90% te bedragen, zowel voor het vaccin van Pfizer-BioNTech als voor het vaccin van Moderna. We verwachten doeltreffendheidsresultaten van de andere vaccins in de loop van de volgende weken. Zo maakte AstraZeneca bekend dat de tussentijdse resultaten van fase 3 studies wezen op een doeltreffendheid van 62 tot 90%, afhankelijk van het vaccinatiedosissen en de studiepopulatie. Meer details zijn nodig om dergelijke resultaten goed te kunnen kaderen.
Hoeveel dosissen moet ik krijgen van het vaccin?
Voor de meeste vaccins gaat het om een 2-dosis schema met 3 tot 4 weken interval.
Wat zijn de nevenwerkingen van het vaccin?
We noteren zoals bij andere vaccinaties lokale en algemene nevenwerkingen. Die nemen licht toe na toediening van de tweede vaccindosis en verdwijnen binnen 48u vanzelf. Het gaat om pijn, roodheid, spierstijfheid op de plaats van injectie, en bij sommigen wat koorts, vermoeidheid en misselijkheid.
Hoe veilig is een vaccin dat zo snel ontwikkeld wordt?
De snelheid van ontwikkeling van de COVID-19 vaccins wordt vooral bepaald door de mate waarin alle activiteiten voorrang hebben gekregen: vanaf de ontwikkeling, tot de adviezen van de Ethische Commissie of regelgevende overheden, en tot de uitvoering van de vaccinatiestudies in de vaccinatiecentra in de verschillende landen. Door telkens voorrang te geven aan de COVID-19 studies worden er heel wat jaren gewonnen, zonder daarom de kwaliteit van de studies of de veiligheid van de vaccins in het gedrang te brengen. Alle regelgevende beslissingen met betrekking tot de toelating van vaccins worden onderbouwd door grondige tests, die voldoende robuuste gegevens opleveren om de patiëntveiligheid, de kwaliteit en de doeltreffendheid van het vaccin te waarborgen. Dat is nu niet anders. De wetenschappelijke deskundigen die vaccins evalueren, kijken altijd heel zorgvuldig naar de voordelen en eventuele risico's, met name omdat vaccins aan gezonde mensen worden toegediend. Elk lot vaccins wordt ook voortdurend gecontroleerd om ervoor te zorgen dat het veilig en doeltreffend blijft.
Lees meer over het ontwikkelen en testen van coronavaccins
Weten we genoeg over de bijwerkingen op langere termijn van de vaccins?
Een vaccin wordt alleen goedgekeurd als de kwaliteit, de doeltreffendheid én de veiligheid voldoende zijn aangetoond. Daarom zijn de klinische studies zo belangrijk. In de laatste fase (fase 3) wordt het vaccin op grote groepen mensen getest, vaak op tienduizenden mensen. Bij het coronavaccin zijn dit er zelfs veel meer dan bij andere vaccins, zo tussen de 30.000 en 60.000 mensen (waarvan de helft het kandidaat-vaccin krijgt en de andere helft een placebo). Dankzij die studies zien we of én welke mogelijke bijwerkingen er kunnen optreden. De meeste bijwerkingen worden binnen 6 weken na vaccinatie zichtbaar. Die worden dan tijdens de klinische studies opgepikt. De kans op ernstige bijwerkingen nadat het vaccin is goedgekeurd, is dus klein. Toch kunnen we het nooit helemaal uitsluiten. Dit geldt niet alleen voor het coronavaccin, maar voor alle vaccins en medicijnen. Daarom houden we, ook na goedkeuring, het vaccin goed in de gaten. Voor het coronavaccin is er zelfs een speciaal bewakingssysteem opgezet. Zo kunnen we snel ingrijpen als dit nodig is.
Moeten mensen die ziek geweest zijn, zich nog laten vaccineren?
Omdat de bescherming na het doormaken van COVID-19 enkele maanden duurt en er ondertussen herinfecties vastgesteld zijn geweest, zal vaccinatie aan mensen die COVID-19 hebben doorgemaakt aangeboden worden. Men verwacht dat de bescherming na vaccinatie langer zal duren dan na het doormaken van de ziekte. Dit wordt momenteel nog verder onderzocht.