Er zijn heel wat verschillende soorten bouwmisdrijven. Het duidelijkste misdrijf is wanneer je bouwt zonder stedenbouwkundige vergunning. Ook als je bouwt in strijd met de vergunning of na verval van de vergunning (een stedenbouwkundige vergunning is 2 jaar geldig) bega je een overtreding. Hetzelfde geldt voor werken die je uitvoert in strijd met de voorschriften van een ruimtelijk uitvoeringsplan, plan van aanleg, verkavelingsplan of verordening.
Wanneer het effectief over een bouwmisdrijf gaat, wordt meestal door de lokale politie een proces-verbaal opgemaakt. Dit is een officiële vaststelling met alle belangrijke gegevens van het mogelijke bouwmisdrijf en de toepasselijke wettelijke bepalingen. Dit proces-verbaal wordt overgemaakt aan het parket. Het parket kan zelf aanvullend onderzoek voeren en daarna beslissen om de zaak voor een rechtbank te brengen of te seponeren.
Wanneer de werken nog in uitvoering zijn bij het opstellen van het proces-verbaal, kan bevolen worden dat de werken moeten stilgelegd worden.
De rechtbank kan op vordering van de stedenbouwkundige inspecteur en/of het college van burgemeester en schepenen een herstelmaatregel bevelen (betalen van een meerwaarde, aanpassingswerken of herstel in oorspronkelijke staat). Voorafgaandelijk aan de kennisgeving aan de rechtbank wordt de vordering voor eensluidend advies voorgelegd aan de Hoge Raad voor het Herstelbeleid.
Bij de dienst ruimtelijke ordening kan je terecht voor informatie over de vergunde toestand van een goed. De dienst houdt ook een register bij van alle gekende bouwovertredingen die werden uitgevoerd op het grondgebied van onze stad. Hierin worden de gegevens van elk PV ingeschreven en de gevolgen die eraan gegeven werden.
Ook op de site van Ruimtelijke ordening Vlaanderen vind je hierover meer informatie.